Dolaylama ve Örnekler

[Admin]

Dolaylama, bir kavramın veya nesnenin birden fazla sözcük kullanılarak anlatılması sanatıdır. Dolaylama yapılırken, kavramın veya nesnenin gerçek anlamının dışında bir anlamında kullanılması söz konusudur.

Dolaylama, üç şekilde yapılır:

• Ad aktarması: Bir sözcüğün gerçek anlamının dışında, başka bir nesnenin veya kavramın adı olarak kullanılmasıdır. Örneğin, "Eller kalem oynattı. cümlesinde, "kalem" sözcüğü, "yazar"ın yerine kullanılmıştır.
• Deyim aktarması: Bir deyimin gerçek anlamının dışında, başka bir nesnenin veya kavramın adı olarak kullanılmasıdır. Örneğin, "Düğüne damga vurdu. cümlesinde, "damga vurmak" deyimi, "göze çarpmak" anlamında kullanılmıştır.
• İstiare: Bir nesnenin veya kavramın başka bir nesnenin veya kavramın yerine kullanılmasıdır. İstiare yapılırken, benzetme ilişkisi kurulabilir. Örneğin, "Gözleri ateş gibi." cümlesinde, "ateş" sözcüğü, parlaklığı ve sıcaklığı nedeniyle "gözler" sözcüğüne benzetilerek onun yerine kullanılmıştır.

Dolaylama, dilimizde sıkça kullanılan bir söz sanatıdır. Bu sanat, cümlelere zenginlik ve anlam katmaktadır.

Dolaylama örnekleri:

• Ad aktarması:
  • "Güzel sesler yankılandı salonda." (ses)
  • "Saçları rüzgârda dalgalandı." (saç)
  • "Gözleri kalbimde kaldı." (gözler)
• Deyim aktarması:
  • "Kendi kendine payanda oldu." (kendine güvenmek)
  • "Baştan aşağı süzdü." (dikkatlice incelemek)
  • "Ağlamaktan gözlerinden sel geldi." (çok ağlamak)
• İstiare:
  • "Gözleri ateş gibi." (parlak ve sıcak)
  • "Sesi bal gibi." (tatlı ve yumuşak)
  • "Yüzü ay gibi." (aydınlık ve güzel)

Dolaylama yapılırken dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır:

• Dolaylama yapılırken, kullanılan sözcüklerin anlamları dikkate alınmalıdır.
• Dolaylama yapılırken, benzetme ilişkisi kurulabilir.
• Dolaylama yapılırken, cümlenin anlamının değişmesine veya anlaşılamaz olmasına dikkat edilmelidir.