Sözcükte Anlam (KPSS Önlisans)

[Admin]

Sözcükte anlam, bir sözcüğün temel anlam, yan anlam, mecaz anlam ve terim anlam olmak üzere dört farklı anlam özelliğine sahip olmasıdır.

Gerçek (Temel) Anlam

Bir sözcüğün ilk anlamıdır. Sözcük, bu anlamında gerçek dünyadaki bir nesneyi, kavramı veya durumu karşılar.

Örnek:

• Masa: Bir eşya.
• Güneş: Bir yıldız.
• Kedi: Bir hayvan.
• Yağmur: Bir doğa olayı.

Yan Anlam

Bir sözcüğün gerçek anlamının dışında kazandığı anlamdır. Sözcük, bu anlamıyla gerçek anlamıyla ilişkilidir.

Örnek:

• Masa: Bir kurumun yönetim yeri.
• Güneş: Bir insanın yüzünde oluşan gülümseme.
• Kedi: Çok hareketli bir insan.
• Yağmur: Bir insanın gözyaşları.

Mecaz Anlam

Bir sözcüğün gerçek anlamının dışında, çağrışım yoluyla kazandığı anlamdır. Sözcük, bu anlamıyla gerçek anlamıyla ilişkisizdir.

Örnek:

• Yürek: Bir insanın iç duyguları.
• Kuş: Bir insanın özgürlüğü.
• Güneş: Bir insanın yaşama sevinci.
• Yağmur: Bir insanın hüznü.

Terim Anlam

Bir bilim, sanat, spor veya meslek alanında özel bir kavramı karşılayan anlamdır.

Örnek:

• Masa: Matematikte, bir düzlem üzerinde bulunan ve sınırı dört doğru parçasından oluşan şekil.
• Güneş: Astronomi'de, Güneş Sistemi'nin merkezi ve en büyük gezegeni.
• Kedi: Veterinerlik'te, memeli hayvanlar sınıfından, kedigiller familyasına ait bir hayvan.
• Yağmur: Meteoroloji'de, yeryüzüne düşen su damlacıkları.

Sözcükte Anlam İlişkileri

• Eş Anlamlı (Anlamdaş) Sözcükler

Birbirine anlam bakımından eş olan sözcüklerdir.

Örnek:

• ev - konut
• ağaç - fidan
• güzel - hoş
• yakın - yakınlık
• Yakın Anlamlı Sözcükler

Birbirine anlam bakımından yakın olan sözcüklerdir.

Örnek:

• ev - bark
• ağaç - koru
• güzel - güzellik
• yakın - yakınlık
• Zıt (Karşıt) Anlamlı Sözcükler

Birbirlerinin karşıt anlamlarını taşıyan sözcüklerdir.

Örnek:

• iyi - kötü
• büyük - küçük
• yakın - uzak
• var - yok
• Eş Sesli (Sesteş) Sözcükler

Yazılışları ve okunuşları aynı, anlamları farklı olan sözcüklerdir.

Örnek:

• el: Bir uzuv.
• el: Bir ülkenin bayrağı.
• el: Bir topluluk.
• el: Bir şeyin tutulduğu yer.
• Genel ve Özel Anlamlı Sözcükler

Anlam bakımından bir bütünü oluşturan ve birbirinden daha geniş veya daha dar anlamlara sahip olan sözcüklerdir.

Örnek:

• Genel: hayvan
• Özel: insan, köpek, kedi, kuş, balık, vb.
• Genel: bitki
• Özel: ağaç, çiçek, ot, vb.

Sözcükte Anlamın Önemi

Bir dili doğru ve etkili bir şekilde kullanabilmek için sözcüklerin anlamlarını iyi bilmek gerekir. Sözcükte anlam, cümlenin doğru anlaşılmasında ve yorumlanmasında önemli bir rol oynar.