Anlam (Deyim) Aktarması ve Örnekler

[Admin]

Anlam (Deyim) Aktarması, bir sözcüğün veya söz öbeğinin gerçek anlamının dışında, başka bir anlamında kullanılmasıdır. Anlam aktarması yapılırken, kelime veya söz öbeğinin gerçek anlamının dışındaki anlamı, benzetme yoluyla elde edilir.

Anlam aktarmasının temelinde, iki kavram arasında benzerlik veya karşıtlık ilişkisi vardır. Benzerlik ilişkisi olduğunda, bir kavram diğerine benzetilerek onun yerine kullanılır. Örneğin, "Gözleri ateş gibi." cümlesinde, "ateş" sözcüğü, parlaklığı ve sıcaklığı nedeniyle "gözler" sözcüğüne benzetilerek onun yerine kullanılmıştır.

Karşıtlık ilişkisi olduğunda, bir kavram diğerinin karşıtına benzetilerek onun yerine kullanılır. Örneğin, "O kadar suskun ki kefaret ödeyen gibi." cümlesinde, "kefaret ödeyen" sözcüğü, sessizliği nedeniyle "suskun" sözcüğüne karşıt olarak kullanılmıştır.

Anlam aktarması, dilimizde sıkça kullanılan bir söz sanatıdır. Bu sanat, cümlelere zenginlik ve anlam katmaktadır.

Anlam aktarması örnekleri:

• Benzerlik ilişkisi:
  • "Gözleri ateş gibi" (parlak ve sıcak)
  • "Sesi bal gibi" (tatlı ve yumuşak)
  • "Yüzü ay gibi" (aydınlık ve güzel)
• Karşıtlık ilişkisi:
  • "O kadar suskun ki kefaret ödeyen gibi" (sessiz)
  • "O kadar aç ki karnı zil çalıyor" (aç)
  • "O kadar yorgun ki ölü gibi" (yorgun)

Diğer örnekler:

• Benzerlik ilişkisi:
  • "Ağzı kulaklarına kadar güldü." (çok mutlu oldu)
  • "Kalbi yerinden çıkacak gibiydi." (çok heyecanlıydı)
  • "Dudaklarımdan bal damlıyor." (çok güzel konuşuyor)
• Karşıtlık ilişkisi:
  • "Ağzı kapalı geziyor." (konuşmuyor)
  • "Gözlerini hiç kırpmıyor." (dikkatli bakıyor)
  • "Elleri titriyor." (korkuyor)

Anlam aktarması yapılırken dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır. Öncelikle, anlam aktarmasının hangi tür ilişkiye dayandığı belirlenmelidir. Ardından, anlam aktarmasının doğru bir şekilde kullanılması gerekir. Anlam aktarması yanlış kullanıldığında, cümlenin anlamı değişebilir veya anlaşılamaz olabilir.