Ad Aktarması (Mecaz-ı Mürsel) ve Örnekler

[Admin]

Ad aktarması, bir sözcüğün benzetme amacı güdülmeden, gerçek anlamının dışında başka bir sözcüğün ya da kavramın yerine kullanılmasıdır. Ad aktarması yapılırken anlatılmak istenilen herhangi bir nesne ya da varlık, doğrudan söylenilmek yerine bir parçası ya da özelliği söylenilerek aktarılır.

Ad aktarması, üç temel ilişkiye dayanır:

• Konu-Yer ilişkisi: Bir kişinin yaşadığı yer, o kişi yerine kullanılabilir. Örneğin, "Ankara'dan geldim." cümlesinde, "Ankara" sözcüğü, o şehirde yaşayan kişiler yerine kullanılmıştır.
• Varlık-Ürün ilişkisi: Bir varlığın ürettiği ürün, o varlık yerine kullanılabilir. Örneğin, "Bukalemun rengini değiştirdi." cümlesinde, "Bukalemun" sözcüğü, bukalemun tarafından üretilen deri yerine kullanılmıştır.
• İçerik-Kap içer ilişkisi: Bir şeyin içinde bulunan şey, o şey yerine kullanılabilir. Örneğin, "Kitapta bir sürü güzel hikaye var." cümlesinde, "Kitap" sözcüğü, kitapta bulunan hikayeler yerine kullanılmıştır.

Ad aktarması örnekleri:

• Konu-Yer ilişkisi:
  • "İstanbul'da doğdum." (İstanbullu bir kişi kastedilmiştir.)
  • "Amerika'dan bir arkadaşım var." (Amerika'da yaşayan bir kişi kastedilmiştir.)
• Varlık-Ürün ilişkisi:
  • "Bu kalem çok güzel yazıyor." (Kalemle yazılan yazı kastedilmiştir.)
  • "Bu araba çok hızlı gidiyor." (Arabanın motoru kastedilmiştir.)
• İçerik-Kap içer ilişkisi:
  • "Bu kutuda elma var." (Kutusundaki elmalar kastedilmiştir.)
  • "Bu şişede şarap var." (Şişedeki şarap kastedilmiştir.)

Diğer örnekler:

• Konu-Yer ilişkisi:
  • "Bursa'nın incisi" (Bursa'da bulunan Ulu Cami kastedilmiştir.)
  • "Ankara'nın bağrından koptu." (Ankara'da yetişen bir kişi kastedilmiştir.)
• Varlık-Ürün ilişkisi:
  • "Eller" (Yazarlar kastedilmiştir.)
  • "Dil" (Edebiyat kastedilmiştir.)
• İçerik-Kap içer ilişkisi:
  • "Kitaplar" (Kitaplarda bulunan bilgiler kastedilmiştir.)
  • "Cüzdan" (Para kastedilmiştir.)

Ad aktarması, dilimizi daha etkili ve zengin bir şekilde kullanmamızı sağlar. Bu sanat, farklı anlamlar oluşturmak için kullanılabilir.

Ad aktarması, dilimizde sıkça kullanılan bir söz sanatıdır. Bu sanat, cümlelere zenginlik ve anlam katmaktadır. Ad aktarması yapılırken dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır. Öncelikle, ad aktarmasının hangi tür ilişkiye dayandığı belirlenmelidir. Ardından, ad aktarmasının doğru bir şekilde kullanılması gerekir. Ad aktarması yanlış kullanıldığında, cümlenin anlamı değişebilir veya anlaşılamaz olabilir.